Gmina i Miasto Wyszogród

Joanna Lądowska, Janusz Pielaciński

- nauczyciele Szkoły Podsawowej w Rębowie

 

 

HISTORJA MOJEJ MIEJSCOWOŚCI – RĘBOWO

 

Najstarsza wzmianka o wsi Rębowo pochodzi z 1320 roku, kiedy to Wacław książę Mazowiecki, oddaje Wyszogród i Rębowo pod patronat księży kanoników regularnych zwanych bożogrobowcami.

Od 1443 r. na mocy przywileju wydanego przez króla Władysława Warneńczyka Rębowo jest wsią królewską, rządzącą się własnymi prawami pod warunkiem uiszczania pewnych danin pierwszej królowi, a następnej w jego imieniu Starostom Wyszogrodzkim. Status wsi królewskiej należącej bezpośrednio do władcy, utrzymuje Rębowo aż do
I Rzeczypospolitej – przywileje Warneńczyka potwierdzają kolejno: Stefan Batory,
Zygmunt III, Jan Kazimierz, August II, Stanisław August Poniatowski.

Rębowo należy do gminy Wyszogród, położonej nad Wisłą przy trasie Płock – Warszawa, w odległości 75 km od stolicy kraju, od Płocka – 40 km. W 16 sołectwach

i mieście Wyszogrodzie mieszka 6508 osób z czego 3657 na wsi.

Największą i najbogatszą wsią w gminie jest właśnie Rębowo ze 146 gospodarstwami, liczy ono 139 domów, 1700 ludności, posiada 2143 morga ziemi w skład wsi weszły ziemie należące przedtem do mieszczan Wyszogrodu a wykupione przez włościan rębowskich.

Niektóre gospodarstwa podjęły się prowadzenia działalności gospodarczej, jedno gospodarstwo zajęło się dystrybucja pasz.

Większość rolników posiada wykształcenie podstawowe – 43 %, wykształcenie zawodowe 35%, a średnie – 19%, wykształceniem wyższym może okazać się zaledwie 3% rolników.

W roku 1880 gmina Rębowo liczyła 18 wsi i 2724 mieszkańców.

W latach 1950 – 1968 w Rębowie była siedziba władz gromadzkich. W 1973 r. Gromada weszła w skład Gminnej i Miejskiej Rady Narodowej w Wyszogrodzie.

Na terenie wsi zlokalizowane są następujące instytucje: Filia Biblioteczna, Szkoła Podstawowa, 4 sklepy, Spółdzielnia Kółek Rolniczych i Ochotnicza Straż Pożarna.

Z najważniejszych zabytków należy wymienić kościół z połowy XVI w. i drewnianą dzwonnicę z XVIII w., oraz liczne drewniane chałupy.

Rębowska parafia miała ścisły związek z Wyszogrodem. Wedle porozumienia jeden

z rezydujących w Wyszogrodzie bożogrobowców winien obsługiwać także Rębowo.

Było tak, aż do kasaty zakonu w 1819 r., Rębowo staje się wtedy parafią filialną obsługiwaną przez wspólnego proboszcza, który co 3 niedziele winien odprawiać mszę w Rębowie.

W 1910 r. wieś otrzymuje w końcu własnego księdza, jednak nie na długo. W 1914 r.

z niezbadanych dotąd przyczyn nie powołano nowego proboszcza.

Pomimo zachowanej niezależności parafia jest administrowana przez księdza z Wyszogrodu.

W praktyce było tak aż do 1973r., kiedy to Rębowo otrzymało ponownie proboszcza.

Pierwszym proboszczem tej nowej parafii był ksiądz Pomirski. Wtedy wybudowano obszerną murowana plebanię, w której mieściły się dwie szkoły gminne, założono sad przy siedzibie proboszcza, otoczono go wraz z zabudowaniami plebańskimi ozdobnym parkanem.

Na cmentarzu grzebalnym wzniesiono piękną, murowaną kaplicę z kilkutysięcznej ofiary, złożonej na rzecz kościoła przez jednego z zamożnych gospodarzy rębowskich pana Śmigielskiego.

Do pamiątek należy niewątpliwie kościół drewniany zapewne z XVI w. pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela.

W 1848 r. został odrestaurowany za pieniądze które sami rębowianie złożyli, byle tylko go ocalić od zagłady. Później remontowany był ok. 1870 r. oraz w latach 70 –tych XX w.

Drewniany, konstrukcji zrębowej, oszalowany, wzmocniony lisicami, na podmurówce

z kamieni polnych. Korpus na planie zbliżony do kwadratu, z węższym, długim prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od północy jest zakrystia. Przy nawie od zachodu – kruchta. Wnętrze o charakterze barokowym, rozdzielone na trzy nawy dwiema parami czworobocznych słupów z profilowanymi głowicami. Nawa główna i prezbiterium tej samej wysokości, przykryte stropem. Chór muzyczny wsparty na dwóch słupach, z parapetem ozdobionym płycinami. Dach dwuspadowy, kryty blachą. Na kalenicy nad fasadą czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę, z latarnią, obita blachą.

Ołtarz główny manierystyczny ok. 1620 r., odnawiany 1872, 1928 i 1976 r., w polu głównym obraz Wniebowzięcia Matki Boskiej z datą 1624 r., na zasuwach: kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej mal. Teofil Błażej Lux w Częstochowie (1871) oraz Przemienienie Pańskie w. XX; w polach bocznych ołtarza obrazy św. Augustyna i Benona;

W zwieńczeniu św. Jan Chrzciciel mal. Adam Malinowski (1862).

Ołtarze boczne i prawy w prezbiterium, barokowy ok. 1700 r. z rzeźbami Chrystusa Salvatora Mundi i św. Jana Ewangelisty na odcinkach gzymsu; w polu głównym obraz św. Rocha (1852) mal. Julian Zawadziński, nauczyciel gimnazjum w Płocku, z fundacji Marianny

i Adama Fabianowiczów.

Ołtarz boczny lewy z II połowy XIX wieku z rzeźbami wieku XVII, św. Piotra i Pawła,

w polu głównym obraz św. Mikołaja ok. poł. XIX wieku, trzeci prawy składany z elementów w XVII – XIX wieku z rzeźbami XVII w. w zwieńczeniu obraz św. Bartłomieja i Piotra, klęczących aniołków oraz główka aniołka; w polu zwieńczenia obraz Przebudzenie Pańskie, zapewne z XVII wieku.

Chrzcielnica o charakterze barokowym XVII w., z pokrywą w formie korony

z krzyżem bożogrobowców.

Kropielnica gotycka z różowego granitu.

Organy 1911 rok, firmy Leopolda Hartmana z Warszawy.

Rzeźby i Matka Boska Bolesna I poł. XVI w., Chrystus Zmartwychwstały I poł. XVII w.,

Matka Boska Skępska – ludowa.

Monstrancja rokokowa (1758) fundacji Jędrzeja i Katarzyny Strzyszek, zwieńczona koroną podtrzymywaną przez aniołki i krzyżem bożogrobowców.

Kielichy: gładki 1761 r. z fundacji Wojciecha Góreckiego i klasyczny 1803 r.

z fundacji proboszcza Antoniego Łęskiego; neobarokowy XIX/XX wiek.

Do zabytkowych budynków wsi Rębowo należy również dzwonnica wzniesiona

w XVIII wieku z fragmentem konstrukcji z XVI wieku. Drewniana konstrukcji słupowej, nowooszalowana z przezroczami.

Na cmentarzu kościelnym znajdują się nagrobki Ignacego Lutoborskiego (zm. 1876), sędziego sądu płockiego i jego żony Julii z Romockich (zm. 1901), z krzyżem w formie pnia drzewa, na kamiennym cokole; Z krzyżem żeliwnym na kamiennym cokole i tablicą Kazimierza Dziewanowskiego (zm. 1886) – krzyż drewniany, rzeźbiny z wolutami XVIII – XIX w.

Kaplica cmentarna wystawiona w 1887 r. z fundacji Franciszki z Bogdanów

i Kazimierza Śmigielskich. Restaurowana w 1987 r. – neogotycka.

Murowana z cegły, częściowo otynkowana, prostokątna z kryptą grobową, wewnątrz strop

z fasadą. Chór muzyczny drewniany na dwóch słupach. Elewacje ujęte ośmiobocznymi wieżyczkami, dach dwuspadowy, kryty blachą.

W ołtarzu neobarokowym (1887) rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, dwa lichtarze cynowe z I poł. XIX wieku.

Na cmentarzu grzebalnym możemy odnaleźć nagrobek Józefa i Weroniki Krzemińskich, żeliwny (1886) w formie wysokiego krzyża.

W pobliżu plebani znajduje się Krzyż Przydrożny żeliwny – ufundowany w 1888 roku przez Klarę i Filipa Szymerskich.

Dnia 14 i 15 sierpnia 1928 roku w szeregu miejscowości powiatu płockiego odbyło się odsłonięcie sześciu pomników ku czci poległych gminniaków, min. w Rębowie, a także

w Górze, Niegłosach, Zbójnie i innych.

Ważną rolę w życiu mieszkańców Rębowa odgrywa Filia Biblioteczna.

Ponieważ istnieją trudności w odtworzeniu wydarzeń od początku powstania placówki

w Rębowie na podstawie znajdujących się materiałów ustalono:

Placówka powstała w 1948 roku, posiadając 500 waluminów. Zajmowała jedną salę budynku należącego do Parafii Rzymsko-katolickiej w Rębowie.

Książki mieściły się w dwóch regałach i pięciu szafach. Jednym z pierwszych zarejestrowanych kierowników biblioteki była Teresa Morawska, piastująca to stanowisko od 1953 roku. Poprzedni kierownicy biblioteki byli zarówno jej pracownikami jak i Gromadzkiej Rady Narodowej zajmującej dwie sale tego samego budynku.

W 1967 roku został wybudowany budynek Gromadzkiej Rady Narodowej i biblioteka przeniosła się do nowego lokalu o pow. 36 m² .

Kierownikiem biblioteki została Gwiazda Stanisława. W tym czasie księgozbiór wynosił 5369 woluminów, biblioteka otrzymała nowe regały.

W 1969 roku Gwiazda Stanisława rezygnuje z pracy w bibliotece, nowym kierownikiem została Urbańska Maria – 1972 r.

W 1973 roku placówka otrzymała nową nazwę – Filia Biblioteczna. Jej kierownikiem została Bożena Korczak.

W roku 1974 harcerze Szkoły Podstawowej w Rębowie wzięli udział w akcji, która miała na celu odbiór książek od byłych czytelników.

W 1981 r. odbyło się przekazanie biblioteki – nową kierowniczka została Krzemińska Magdalena.

W 1995 r. kierownictwo biblioteki przejęła Drzewiecka Elżbieta, która pełni tę funkcję do dnia dzisiejszego.

Szkoła Podstawowa w Rębowie.

Dzieje szkoły rębowskiej to dzieje bardzo burzliwe . W 1909r. drewniana szkoła , która stała na miejscu dzisiejszej uległa spaleniu . Dalszą naukę dzieci kontynuowały

w prywatnych domach. W ten sposób uczniowie uczyli się przez około 30 lat.

Przed wybuchem II wojny światowej zaczęto budowę nowej szkoły. Gdy Niemcy wkroczyli na teren wsi , niedokończony jeszcze budynek został rozebrany. Pozostały tylko fundamenty.

Po wojnie zaczęto budować nową szkołę. Sfinansował i założył ją Społeczny Komitet Rodzicielski przy współudziale Kuratorium Oświaty w Płocku. W istniejących wtedy sześciu oddziałach uczyło troje nauczycieli; Państwo Kopańscy oraz Pani Dąbrowska.

Pierwszą dyrektorką szkoły została Pani Franciszka Kopańska, później funkcję tę sprawowali kolejno; Pan Papierzyński, Głuchowski, Jan Szewczak, Janusz Korczak, Maria Jaworska, Józef Grzelak. Od roku 1994 funkcję dyrektora pełni Janusz Pielaciński.

W ostatnich latach w szkole przeprowadzono wiele remontów min.; wymieniono dach, ogrodzono teren wokół szkoły, wymieniono płytki pcv, wymieniono piec co., systematycznie prowadzona jest wymiana okien w budynku, wymieniono drzwi wejściowe, odnawiane są klasy i pomieszczenia wewnątrz budynku.

Szkoła doposażona została także w sprzęt audio –video, zakupiono komputery, programy multimedialne i edukacyjne, kserokopiarkę i inne pomoce naukowe i środki dydaktyczne , które czynią pracę szkoły coraz bardziej efektywną.

Od 1995 roku przy szkole działa Uczniowski Klub Sportowy ,,Sokół”. Klub pozyskał sprzęt sportowy o łącznej wartości kilkunastu tysięcy złotych. Otrzymaliśmy min. cztery stoły do tenisa stołowego, sprzęt lekkoatletyczny; zeskok do skoku wzwyż, bloki startowe, płotki lekkoatletyczne i inne. W ramach corocznych zakupów uzupełniany jest sprzęt do tenisa , piłki, przybory do ćwiczeń korekcyjnych oraz drobny sprzęt rekreacyjno sportowy.

Uczniowie szkoły odnoszą liczne sukcesy w konkursach wiedzowych i zawodach sportowych na szczeblu powiatowym a nawet wojewódzkim.

Szkoła aktywnie współpracuje z różnymi środowiskami, coraz większego znaczenia nabiera wzajemna wymiana osiągnięć pomiędzy szkołami na terenie gminy. Cenną inicjatywą było nawiązanie ściślejszej współpracy z Domem Opieki Społecznej w Wyszogrodzie. W ramach działalności koła artystycznego uczniowie przygotowują i wystawiają okazjonalne programy artystyczne umilając czas podopiecznym domu pomocy. Od kilku lat szkoła prezentuje również własny program artystyczny podczas corocznych obchodów ,,Dni Wisły” w wyszogrodzkim amfiteatrze.

Starsi uczniowie należą do młodzieżowej drużyny strażackiej przy OSP w Rębowie, ucząc się gry na wybranych instrumentach.

O wysokim poziomie nauczania i wychowania w szkole świadczą wyniki wychowanków uczęszczających do gimnazjów, gdzie wielu z nich osiąga najlepsze wyniki

w poszczególnych klasach, są oni również reprezentantami szkoły w zawodach i konkursach ,

a ich sukcesy nierzadko docierające do szkoły są powodem dumy i satysfakcji byłych wychowawców.

Od wielu lat we wsi Rębowo funkcjonuje Ochotnicza Straż Pożarna (OSP).

Rozwój ochrony przeciwpożarowej na terenie Rębowa datuje się od 1908 roku, bowiem

w tym czasie na skutek inicjatyw ówczesnego proboszcza ks. Antoniego Pomirskiego zorganizowano Straż Ogniową Ochotniczą.

Zwołano zebranie organizacyjne na które przybyło ponad 20 mieszkańców Rębowa.

Praca w początkowym okresie nie była łatwa bowiem rozpoczynano ją od podstaw, jednak dzięki ofiarności tak członków straży, jak i miejscowego społeczeństwa w stosukowo krótkim czasie zebrano potrzebne fundusze, zakupiono niezbędny sprzęt i przystąpiono do szkolenia.

W 1912 roku z inicjatywy i przy pomocy proboszcza zorganizowano orkiestrę strażacką. Orkiestra bierze udział w różnego rodzaju zjazdach, uroczystościach państwowych i festiwalach (w I Wojewódzkim Festiwalu Orkiestr Dętych w Płocku w dniu 29 maja 1977 roku. Spośród 13 orkiestr zajęła zaszczytne II – gie miejsce.)

Nadszedł miesiąc wrzesień , a z nim ponura okupacja hitlerowska. Podczas okupacji straż była czynna pod kierownictwem niemieckim, a jej działalność ograniczała się do działań bojowych.

Nadszedł dzień wyzwolenia, a był to styczeń 1945 r. Już w marcu przystąpiono do wznowienia działalności organizacyjnej.

W roku 1956 Specjalna Komisja z Ramienia Komendy Głównej Straży Pożarnych przybyła do Rębowa i pozytywnie oceniła działalność organizacji.

W roku 1960 uroczyście obchodzono 50 – letni jubileusz działalności straży.

Pierwszym naczelnikiem został wybrany druh Andrzej Szafaryn.

Pierwszym komendantem, który zdołał poprowadzić i nauczył młodzież trudnej sztuki czytania nut i grania był Górecki Władysław.

Właściwie dopiero po wojnie straż stała się prawdziwą strażą. Do najważniejszych wydarzeń tego okresu należy zaliczyć rozbudowanie remizy, założenie światła, wyremontowanie instrumentów orkiestry i uzupełnienie sprzętu pożarniczego.

W trudnych powojennych czasach kapelmistrzem orkiestry pozostaje Woja Franciszek.

Dzięki jego zamiłowaniu do muzyki i kultury orkiestra jest czynną do chwili obecnej.

Do zasilenia straży młodymi kandydatami Zarząd Straży w porozumieniu z Dyrekcją miejscowej szkoły zorganizował w 1964 roku młodzieżową drużynę pożarniczą. Z ramienia szkoły opiekunką drużyny zostaje nauczycielka – Maria Górecka.

Począwszy od 1960 roku, co 5 lat organizowane są rocznice istnienia OSP.

Są to uroczystości w których udział biorą nie tylko druhowie OSP, lecz również przedstawiciele Wojewódzkiego Związku OSP w Płocku, przedstawiciele partii politycznych, organizacji społecznych, delegacji OSP innych miejscowości oraz liczni mieszkańcy Rębowa.

Każda miejscowość nawet niewielka posiada swoją historię, przeszłość, sytuacje

i zdarzenia właściwe tylko dla niej, charakteryzujące w pewien sposób społeczeństwo, ludzi w niej mieszkających i żyjących od pokoleń.

 

 

BIBLIOGRAFIA:

1. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich – pod red. Bronisława Chlebowskiego i Władysława Walewskiego – W-wa 1888r.

2. Kalendarz Informator Mazowsza Płockiego i ziem sąsiednich na 1939r. – pod red. Ignacego Jana Karskiego – Wydawnictwo Detrychów w Płocku s. 35

3. Głos Płocki, nr 54/8 VII 1914 r.

4. Galicka I., Sygetyńska H. „ Katalog zabytków sztuki w Polsce” tom X zeszyt 15 „Okolice Płocka” str. 76-79 , Wydawnictwo turystyczne i filmowe W-wa 1992 r.

5. „Księga Pamiątkowa” OSP Rębowo.